Thành phố Vũng Tàu, viên ngọc xanh của du lịch biển Việt Nam, đang nỗ lực chuyển mình mạnh mẽ trên hành trình phát triển bền vững, hướng tới mục tiêu Net Zero vào năm 2050. Không chỉ được biết đến với những bãi biển tuyệt đẹp và ngành du lịch phát triển mạnh mẽ, mà còn được ghi nhận như một địa phương tiên phong trong công tác bảo vệ môi trường. Trong bối cảnh toàn cầu hóa và những thách thức nghiêm trọng về biến đổi khí hậu, thành phố đã không ngừng nỗ lực triển khai các chương trình bảo vệ môi trường nhằm xây dựng một hệ sinh thái bền vững, hài hòa với sự phát triển kinh tế - xã hội.

Nhìn lại chặng đường hơn một thập kỷ qua, Vũng Tàu đã chứng tỏ vai trò tiên phong với hàng loạt sáng kiến nổi bật trong quản lý chất thải, bảo vệ nguồn nước và bảo tồn hệ sinh thái biển. Các dự án trọng điểm như thu gom nước thải đô thị bằng vốn ODA hay chiến dịch ‘Ngày thứ bảy xanh” "Ngày Chủ Nhật xanh", ‘Ngày thứ Bảy vì môi trường”, “”Nói không với rác thải nhựa” đã khẳng định quyết tâm của chính quyền và người dân thành phố trong việc duy trì môi trường sạch, đẹp, đáng sống. Đặc biệt, Vũng Tàu là một trong 02 địa phương của Việt Nam ba lần liên tiếp được công nhận là “Thành phố du lịch xanh ASEAN”, điều này minh chứng cho sự kiên trì và hiệu quả của các chiến lược môi trường địa phương.

Tuy nhiên, hành trình ấy không phải lúc nào cũng suôn sẻ. Với tốc độ phát triển nhanh chóng của du lịch và dân số, lượng rác thải sinh hoạt tại thành phố đã vượt mốc 400 tấn mỗi ngày, chiếm gần một nửa tổng lượng rác thải của tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. Dẫu vậy, bằng việc thúc đẩy mô hình kinh tế tuần hoàn - tập trung vào phân loại rác tại nguồn, tái chế và tái sử dụng - thành phố đã giảm đáng kể áp lực lên môi trường, đồng thời tiết kiệm chi phí xử lý chất thải.

Các địa phương tổ chức phát động, tuyên truyền việc phân loại rác thải tại nguồn đến cộng đồng dân cư và người dân.

Hướng đến mục tiêu Net Zero vào năm 2050, Vũng Tàu đang chuyển mình mạnh mẽ, không chỉ bằng việc triển khai năng lượng tái tạo tại các cơ sở kinh doanh du lịch, dịch vụ mà còn qua việc thay đổi nhận thức của cộng đồng. Những chiến dịch nâng cao ý thức người dân, du khách trong việc giảm thiểu sử dụng túi nilon khó phân hủy và lựa chọn các sản phẩm thân thiện môi trường đã mang lại hiệu quả rõ rệt.

Với tầm nhìn chiến lược và hành động quyết liệt, Vũng Tàu không chỉ khẳng định vị thế của một trung tâm kinh tế, văn hóa quan trọng mà còn là biểu tượng của sự phát triển bền vững. Đằng sau vẻ đẹp của biển xanh và bãi cát vàng là câu chuyện về sự đoàn kết và quyết tâm của một thành phố, nơi mỗi hành động nhỏ đều góp phần vào bức tranh lớn của bảo vệ hành tinh và tương lai con người.

Phát triển kinh tế tuần hoàn - Lời giải cho bài toán môi trường

Trong bối cảnh lượng rác thải sinh hoạt tại Vũng Tàu vượt mốc 400 tấn/ngày - chiếm hơn 40% tổng lượng rác toàn tỉnh, mô hình kinh tế tuần hoàn đã trở thành hướng đi chủ đạo. Thành phố triển khai chương trình phân loại rác tại nguồn, bắt đầu từ các cơ quan hành chính, trường học và khu dân cư. Theo thống kê của Sở Tài nguyên và Môi trường, đến cuối năm 2024, hơn 60% hộ dân trên địa bàn đã thực hiện phân loại rác đúng quy định. Mục tiêu đến năm 2025, con số này sẽ đạt trên 90%, góp phần giảm thiểu rác thải không tái chế, tiết kiệm chi phí thu gom, vận chuyển và xử lý.

Song song với đó, các cơ sở tái chế và xử lý chất thải được đầu tư nâng cấp, các nhà máy xử lý rác  với công suất lớn, vào khoảng 200 tấn/ngày, ứng dụng công nghệ xử lý tiên tiến để giảm thiểu ô nhiễm. Thành phố cũng kêu gọi đầu tư vào các dự án tái chế nhựa và chất thải hữu cơ, tạo giá trị kinh tế từ rác thải, đồng thời hướng tới mục tiêu Net Zero. Năm 2024, tỷ lệ rác thải được tái chế hoặc tái sử dụng đã tăng lên 20%, gấp đôi so với năm 2020.

Quản lý chất thải rắn và nước thải: Bảo vệ môi trường sống và nguồn nước

Để giải quyết bài toán chất thải rắn, thành phố đã triển khai hệ thống thu gom, vận chuyển và xử lý đồng bộ, đặc biệt chú trọng đến rác thải ven biển và khu vực du lịch. Trong năm qua, hơn 15.000 lượt tình nguyện viên đã tham gia các chiến dịch “Ngày Chủ Nhật xanh”, ‘Ngày cuối tuần xanh” giúp thu gom và xử lý hàng trăm tấn rác tại các khu vực như Bãi Trước, Bãi Sau và các kênh rạch nội thành.

Về quản lý nước thải, dự án thu gom và xử lý nước thải đô thị giai đoạn 1 đã hoàn thành, với hệ thống ống dẫn dài hơn 50 km và nhà máy xử lý công suất 25.000 m³/ngày tại phường 10. Đây là bước tiến quan trọng giúp giảm thiểu ô nhiễm nguồn nước, cải thiện môi trường sống của người dân và du khách. Giai đoạn 2 dự kiến sẽ mở rộng hệ thống thu gom tới các phường còn lại, hướng tới xử lý triệt để 100% nước thải sinh hoạt vào năm 2030.

Bảo vệ môi trường biển và phát triển du lịch xanh

Là trung tâm du lịch của vùng Đông Nam Bộ, Vũng Tàu đối mặt với thách thức lớn từ rác thải biển. Hàng năm, các bãi biển Bãi Trước, Bãi Sau phải xử lý hàng chục tấn rác trôi dạt vào, gây ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng đến hình ảnh du lịch. Để giải quyết vấn đề này, thành phố đã triển khai dự án “Bảo vệ môi trường biển đảo” với sự tham gia của các doanh nghiệp du lịch, ngư dân và cộng đồng địa phương. Các tàu thu gom rác nổi và đội tình nguyện viên thường xuyên tuần tra, dọn dẹp tại các khu vực ven biển và vùng biển gần bờ.

Thành phố cũng đã ban hành bộ quy tắc ứng xử du lịch xanh, yêu cầu các cơ sở lưu trú, nhà hàng và khu vui chơi áp dụng các biện pháp thân thiện môi trường như hạn chế sử dụng nhựa dùng một lần, tăng cường tái sử dụng và phân loại rác. Nhiều khách sạn lớn như Pullman, Imperial, Victoty  đã tiên phong trong việc sử dụng năng lượng tái tạo và xây dựng không gian xanh, thu hút lượng lớn du khách quốc tế. Nhờ đó, Vũng Tàu tiếp tục giữ vững danh hiệu “Thành phố du lịch xanh ASEAN” ba lần liên tiếp.

Nâng cao ý thức cộng đồng: Chìa khóa thành công

Không chỉ dừng lại ở các chính sách và dự án, công tác nâng cao ý thức bảo vệ môi trường cho người dân và du khách được thành phố đặc biệt quan tâm. Năm 2024, hơn 5.000 người dân đã tham gia các lớp tập huấn, hội thảo về bảo vệ môi trường do các phường, xã tổ chức. Các chương trình truyền thông như “Sống xanh mỗi ngày”, “Không xả rác bừa bãi” được phát động rộng rãi trên các nền tảng số và phương tiện truyền thông đại chúng, giúp thay đổi hành vi của cộng đồng.

Tại các điểm du lịch, đội ngũ nhân viên môi trường thường xuyên tuyên truyền, phát tờ rơi và hướng dẫn du khách bỏ rác đúng nơi quy định. Kết quả là lượng rác thải bừa bãi tại các bãi biển và công viên đã giảm hơn 30% so với năm 2020, một tín hiệu tích cực cho nỗ lực chung của cả thành phố.

Thách thức và giải pháp trong tương lai

Dù đạt được nhiều thành tựu, Vũng Tàu vẫn đối mặt với những thách thức lớn trong bảo vệ môi trường. Vấn đề rác thải nhựa và việc xử lý các cơ sở sản xuất gây ô nhiễm vẫn cần được giải quyết triệt để. Bên cạnh đó, áp lực từ biến đổi khí hậu và sạt lở bờ biển ngày càng gia tăng, đòi hỏi thành phố phải có chiến lược dài hạn và hành động quyết liệt hơn.

Để đáp ứng mục tiêu Net Zero vào năm 2050, Vũng Tàu đã đề xuất các giải pháp trọng tâm: Đầu tư mạnh mẽ vào năng lượng tái tạo, như điện mặt trời và điện gió, tại các khu công nghiệp và cơ sở du lịch.Mở rộng hợp tác quốc tế trong chuyển giao công nghệ xanh và xây dựng các dự án bảo vệ hệ sinh thái biển. Thúc đẩy chính sách hỗ trợ doanh nghiệp xanh, khuyến khích sáng tạo và ứng dụng công nghệ mới trong xử lý chất thải.

Thành phố Vũng Tàu đang chứng minh rằng phát triển kinh tế không đồng nghĩa với đánh đổi môi trường. Với sự quyết tâm của chính quyền, sự đồng lòng của cộng đồng và định hướng chiến lược đúng đắn, Vũng Tàu không chỉ duy trì vị thế là trung tâm du lịch hàng đầu mà còn trở thành biểu tượng của phát triển bền vững trong khu vực và cả nước.

Với vị thế là cửa ngõ chiến lược của Đông Nam Bộ, Vũng Tàu không chỉ ghi dấu ấn là trung tâm du lịch biển hàng đầu mà còn tiên phong trong hành trình xây dựng một thành phố xanh, sạch và bền vững. Những thành tựu nổi bật trong công tác bảo vệ môi trường - từ phân loại rác tại nguồn, quản lý nước thải, bảo vệ môi trường biển, đến phát triển kinh tế tuần hoàn - đã khẳng định sự nỗ lực không ngừng nghỉ của chính quyền và người dân nơi đây.

Hành trình ấy không chỉ là câu chuyện của hiện tại mà còn là lời cam kết cho tương lai, khi Vũng Tàu đặt mục tiêu Net Zero vào năm 2050. Điều này không chỉ mang ý nghĩa bảo vệ hành tinh, mà còn nâng tầm vị thế thành phố trên bản đồ phát triển bền vững khu vực và toàn cầu. Hơn cả những con số ấn tượng hay danh hiệu đạt được, điều làm nên thành công của Vũng Tàu chính là sự đồng lòng, nhận thức và hành động của cả cộng đồng.

Tuy nhiên, chặng đường phía trước vẫn đầy thử thách, khi áp lực từ biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường và tốc độ phát triển kinh tế ngày càng lớn. Điều này đòi hỏi Vũng Tàu phải không ngừng đổi mới tư duy, tăng cường hợp tác, và mạnh dạn đầu tư vào công nghệ xanh. Với nền tảng vững chắc đã xây dựng, thành phố chắc chắn sẽ không chỉ vượt qua các thách thức mà còn tạo nên những bước đột phá mới trong phát triển bền vững.

Hành trình bảo vệ môi trường của Vũng Tàu không chỉ là bài học quý giá mà còn là cảm hứng cho các địa phương khác trên cả nước. Vũng Tàu – thành phố của tương lai xanh – tiếp tục mời gọi bạn bè bốn phương cùng chung tay xây dựng một thế giới tốt đẹp hơn, nơi môi trường không phải là giá phải trả cho phát triển mà chính là nền tảng cho sự thịnh vượng lâu dài./.

Bài, ảnh: Diệp Hạ, BBT