Biển đã mang lại cho thành phố Vũng Tàu không chỉ các giá trị về du lịch, kinh tế mà còn là nguồn sống, bản sắc văn hóa và niềm tự hào của người dân đô thị biển này. Tuy nhiên, vào những ngày đầu tháng 6/2025, nhiều người không khỏi bất ngờ khi chứng kiến lượng rác thải khổng lồ dạt vào bãi Trước, gồm lục bình lẫn rác nhựa như ly nhựa, hộp xốp, chân đèn, chai lọ... Đây không phải hiện tượng lặp lại lần đầu tiên.

Thách thức từ rác thải nhựa đang trở nên nghiêm trọng hơn bao giờ hết, không chỉ trên biển mà còn trong từng khu dân cư. Hưởng ứng Ngày Môi trường Thế giới (5/6) và Ngày Đại dương Thế giới (8/6), TP. Vũng Tàu đang quyết tâm hành động mạnh mẽ: Nói không với sản phẩm nhựa dùng một lần.

Thực trạng ô nhiễm nhựa đáng báo động

Trong thời gian qua, người dân TP. Vũng Tàu kinh ngạc khi thấy lượng rác thải khổng lồ, chủ yếu là lục bình tràn về bờ biển Bãi Trước. Điều đáng nói là trong số lục bình trôi dạt về đây có rất nhiều rác thải nhựa như: ly, chén nhựa, chai lọ, dép, thùng xốp, lưới. Đây không phải lần đầu bởi các bãi biển tại Bà Rịa-Vũng Tàu nói chung, khu vực Bãi Sau, Bãi Trước... của TP. Vũng Tàu nói riêng hàng năm luôn phải đối mặt với nhiều đợt rác thải dạt từ biển vào, chủ yếu là lục bình và rác thải nhựa. Điều này đã tạo nên mối lo ngại về tình trạng ô nhiễm rác thải đại dương, đặc biệt là rác thải nhựa.

Nhưng không chỉ là mối lo ngại về rác thải đại dương. Ngay tại các khu dân cư hiện nay cũng hình thành đống rác khá lớn, nhất là rác thải nhựa,các khu vực chợ truyền thống, khu đất bỏ hoang…Các đợt phát động dọn sách rác được triển khai. Phường,xã, khu dân cư cũng như các đơn vị liên quan đã phải huy động nhiều người ra quân thu dọn.

Có thể thấy, rác thải nhựa đang là vấn nạn đe dọa đến môi trường sống, không chỉ trong cộng đồng dân cư hay đại dương bao la. Ở đâu cũng bắt gặp rác thải nhựa. Thống kê cho thấy, trung bình mỗi năm nước ta thải ra khoảng 1,8 triệu tấn rác nhựa, phần lớn trong số đó là có túi nilon. Rác thải nhựa chiếm 16-21% tổng lượng chất thải, trong đó 70-90% là vật liệu nhựa không có giá trị, chủ yếu là các loại túi nilon, hộp xốp, gói bánh kẹo...

Ngày Môi trường Thế giới 5/6 năm nay do chương trình môi trường Liên hợp quốc (UNEP) phát động với chủ đề “Chống ô nhiễm nhựa” (Beat Plastic Pollution). Cùng với đó, ngày Đại dương thế giới 8/6 mang chủ đề “Đại dương kỳ diệu: Gìn giữ nguồn sống của nhân loại”, nhấn mạnh tính cấp bách của vấn đề nhằm kêu gọi cộng đồng toàn cầu hành động quyết liệt để giải quyết rác thải nhựa. Đồng thời truyền đi thông điệp cùng xây dựng lối sống xanh, bền vững, hài hòa với thiên nhiên.

Nhiều quốc gia trên thế giới cũng đã bắt đầu hành động quyết liệt để chống ô nhiễm rác thải nhựa, bảo vệ môi trường sống. Chẳng hạn như Thái Lan cấm nhập khẩu rác thải nhựa từ ngày 1/1/2025 để bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng. Trong khi đó, các nước EU phải đảm bảo chai nhựa PET chứa 25% vật liệu nhựa tái chế từ năm 2025.

Vũng Tàu tổ chức hưởng ứng ngày Môi trường thế giới

Với Việt Nam, việc đẩy mạnh truyền thông nâng cao nhận thức cho cộng đồng, phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn đã được thực thi. Đáng chú ý, Luật Bảo vệ môi trường 2020 đã quy định trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) là một bước tiến quan trọng của chính sách môi trường Việt Nam nhằm yêu cầu các nhà sản xuất, nhập khẩu có trách nhiệm thu gom và tái chế, xử lý các sản phẩm, bao bì sau khi người tiêu dùng thải bỏ. Nghị định số 08/2022/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường cũng nêu rõ, từ ngày 1/1/2026, Việt Nam không sản xuất và nhập khẩu túi nilon khó phân hủy sinh học có kích thước nhỏ hơn 50cm x 50cm; sau ngày 31/12/2030, dừng sản xuất, nhập khẩu sản phẩm nhựa sử dụng một lần, bao bì nhựa khó phân hủy…

Các quy định, chính sách trong việc chống rác thải nhựa đã có. Nhiều địa phương, doanh nghiệp cũng đã hành động để bảo vệ môi trường. Điều còn lại là tuỳ thuộc vào ý thức mỗi người dân. Đó là kiên quyết nói không với sản phẩm nhựa dùng một lần.

Mỗi năm, Việt Nam thải ra khoảng 1,8 triệu tấn rác thải nhựa, trong đó chỉ khoảng 27% được tái chế, còn lại bị chôn lấp hoặc đốt bỏ. TP. Vũng Tàu, với hàng triệu lượt khách du lịch mỗi năm, đang đối mặt với áp lực rác thải nhựa gia tăng mãnh liệt. Tàn dư từ các hoạt động buôn bán, ăn uống, tiêu dùng đồ dùng một lần đã góp phần ô nhiễm bãi biển, gây mất mỹ quan và ảnh hưởng đến sự hài lòng của du khách.

Trong tuần qua, các hình ảnh về lượng rác khổng lồ tại Bãi Trước gồm lục bình, chai nhựa, thùng xốp, dép cũ... một lần nữa gợi lại mối lo ngại về tác hại tàn phá từ rác thải nhựa đối với môi trường đô thị và biển cả.

Hành động của TP. Vũng Tàu: Không chỉ là khẩu hiệu

Thực hiện chỉ đạo của Thành ủy, UBND TP. Vũng Tàu, các phòng ban chuyên môn đã phối hợp với Trung tâm Quản lý và Hỗ trợ Du khách triển khai nhiều mô hình du lịch xanh, trong đó điển hình là chương trình "Nói không với sản phẩm nhựa dùng một lần".

Một số các cơ sở kinh doanh du lịch trên địa bàn... đã ký cam kết hoặc tự nguyện, phát động nhiều chương trình, hành động không cung cấp đồ ăn uống dùng hộp xốp, ống hút nhựa, ly nhựa. Nhiều nhà hàng chuyển sang sử dụng đồ gỗ, bánh tre, bao bì giấy. Du khách khi đến tham quan cũng được khuyến khích mang theo bình nước cá nhân, tái sử dụng dụng cụ, hạn chế rác thải.

Cảnh báo nguy cơ rác thải nhựa

Trên các bãi biển, Thành đoàn, Hội Phụ nữ, Hội Nông dân đã ra quân dọn rác và lắp đặt thùng rác phân loại, đồng thời tổ chức tuyên truyền lối sống xanh cho người dân. Các hoạt động như "Chủ nhật xanh", "Hành trình xanh", "Trường học xanh - Bờ biển xanh" đã được nhân rộng đều đặn.

Ứng dụng công nghệ xanh và hành động của cộng đồng

Song song với các biện pháp truyền thông và hành động cộng đồng, thành phố Vũng Tàu đã đạt được những kết quả đáng khích lệ trong công tác phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn. Theo Báo cáo số /BC-UBND của UBND TP. Vũng Tàu năm 2025, từ năm 2020, thành phố đã triển khai thí điểm tại Trường Tiểu học Long Sơn 1 và 2; đến năm 2022, mô hình mở rộng ra Thôn 1, xã Long Sơn với hơn 1.000 hộ tham gia, thu gom hơn 9,2 tấn rác tái chế, trong đó có 8.000kg rác hữu cơ được hướng dẫn xử lý thành phân bón.

Năm 2024, xã Long Sơn đạt 43% số hộ gia đình tham gia phân loại rác (1.795/4.200 hộ). Phường 7 đạt 71,19% (5.690/7.904 hộ), triển khai tại trụ sở UBND, trường học, siêu thị, chung cư và các khu phố. Đến ngày 31/12/2024, cả 17 phường, xã trên địa bàn đều tổ chức lễ phát động phân loại rác tại nguồn.

Trong năm 2025, thành phố đặt mục tiêu phân loại đạt trên 50% tổng lượng rác sinh hoạt, hướng đến trên 80% vào năm 2030. UBND thành phố cũng yêu cầu tất cả cán bộ, công chức, viên chức nêu gương trong thực hiện phân loại tại nơi làm việc và nơi ở, đồng thời vận động người thân tham gia.

Kế hoạch 14090/KH-UBND ngày 26/12/2024 đã được ban hành để triển khai đồng bộ. Trong đó, hơn 268 trụ sở, 112 trường học, 96 cửa hàng tiện lợi, 5 trung tâm thương mại đã đăng ký tham gia.

Những kết quả này cho thấy ý chí chính trị và sự vào cuộc đồng bộ của hệ thống chính quyền, cộng đồng và doanh nghiệp trong xây dựng nền tảng cho một đô thị du lịch xanh, văn minh, hiện đại và không rác nhựa dùng một lần.

Không chỉ dừng ở tuyên truyền, Vũng Tàu còn tiên phong trong việc ứng dụng công nghệ xanh để giải quyết vấn đề rác nhựa. Một số doanh nghiệp trên địa bàn đang thí điểm sử dụng vật liệu sinh học tự phân hủy hoặc nhựa tái chế.

Thành phố cũng đang phối hợp với Trường Đại học Bà Rịa - Vũng Tàu để nghiên cứu các loại rác thải dễ sinh ra trong du lịch và lộ trình thu gom, xử lý hiệu quả.

Văn hóa du lịch xanh: Từ nhận thức đến hành động

Nhiều khách sạn lớn như Pullman, Malibu, Mercure... đã hội nhập xu hướng du lịch bền vững khi cam kết không cung cấp đồ nhựa dùng một lần, khuyến khích giặt khăn theo nhu cầu, tiết kiệm nước và điện trong phòng. Nhiều du khách đã thể hiện sự hưởng ứng bằng hành động cụ thể: mang bình nước, không lấy đồ dùng một lần, đóng góp vào quỹ dọn rác tình nguyện...

Chống ô nhiễm nhựa không chỉ là nhiệm vụ của riêng ai mà là trách nhiệm của mỗi người. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và rác thải nhựa đe dọa nghiêm trọng đến hệ sinh thái biển và môi trường sống đô thị, việc thay đổi thói quen tiêu dùng và hành vi ứng xử với rác thải là điều kiện tiên quyết.Với quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị, sự đồng hành của doanh nghiệp và ý thức ngày càng nâng cao của cộng đồng, thành phố Vũng Tàu đang chuyển mình mạnh mẽ, xây dựng hình ảnh một đô thị biển xanh – sạch – đẹp, hấp dẫn và bền vững.

Nói không với sản phẩm nhựa dùng một lần không chỉ là một hành động thiết thực để bảo vệ môi trường, mà còn là lời cam kết mạnh mẽ của Vũng Tàu trong hành trình phát triển xanh – sạch – hiện đại, sẵn sàng đón đầu xu hướng xã hội bền vững trong tương lai, nâng cao chất lượng cuộc sống người dân.

Bài, ảnh; Kim Nguyễn, BBT