Ngành thủy sản từ lâu đã là một trong những trụ cột kinh tế quan trọng của Thành phố Vũng Tàu, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. Với lợi thế tự nhiên về vị trí địa lý ven biển, hệ thống sông ngòi phong phú và nguồn tài nguyên thủy sản dồi dào, Vũng Tàu đã và đang phát triển ngành thủy sản theo hướng bền vững, chú trọng đến việc bảo vệ môi trường, nâng cao chất lượng sản phẩm và đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường và cạn kiệt nguồn lợi thủy sản, những nỗ lực của Vũng Tàu trong việc tái cơ cấu ngành thủy sản là minh chứng rõ nét cho sự phát triển bền vững, hài hòa giữa kinh tế, xã hội và môi trường.

Nuôi trồng thủy sản: Chuyển đổi cơ cấu và ứng dụng công nghệ

Nuôi trồng thủy sản là một trong những hoạt động chính của ngành thủy sản Vũng Tàu. Để phát triển bền vững, thành phố đã tiến hành rà soát lại toàn bộ quy hoạch nuôi trồng thủy sản, giảm diện tích nuôi trồng để chuyển đổi sang các ngành kinh tế khác hiệu quả hơn. Đồng thời, ứng dụng khoa học công nghệ trong nuôi trồng thủy sản cũng được quan tâm khuyến khích đẩy mạnh.

Công nghệ lồng nuôi HPDE trên biển, tạo giá thể để phát triển nuôi hào, sử dụng hệ thống quan trắc tự động kiểm soát môi trường nuôi trồng thủy sản đã được áp dụng khá phổ biến. Nhờ đó, mặc dù diện tích nuôi trồng giảm, nhưng sản lượng vẫn tăng trưởng trung bình 11,4%/năm.

Thành phố cũng đã tổ chức sắp xếp, di dời các lồng bè nuôi trồng thủy sản trên các sông phù hợp theo quy hoạch. Phối hợp với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh, thành phố đã lắp đặt phao cắm mốc nhận dạng toàn bộ vùng quy hoạch nuôi trồng thủy sản lồng bè, nuôi nhuyễn thể hai mảnh vỏ trên các sông thuộc địa bàn. Đồng thời, cấp giấy xác nhận đăng ký nuôi có thời hạn cho 249 cơ sở nuôi trồng thủy sản trong vùng quy hoạch.

Khai thác thủy sản: Tăng cường quản lý và bảo vệ nguồn lợi

Khai thác thủy sản là một hoạt động quan trọng của ngành thủy sản Vũng Tàu. Để tăng cường quản lý và bảo vệ nguồn lợi, thành phố đã triển khai thực hiện Kế hoạch sắp xếp, di dời các cơ sở nuôi trồng thủy sản lồng bè trên các sông thuộc địa bàn. Phối hợp với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và các đơn vị liên quan, thành phố đã giải tỏa các Hàng đáy tại vịnh Gành Rái, Bãi Trước thành phố Vũng Tàu.

Thành phố cũng đã khuyến khích tăng cường nghiên cứu và hướng dẫn người dân sử dụng các thiết bị công nghệ tiên tiến như năng lượng mặt trời, máy phát điện phục vụ trong sản xuất và sinh hoạt, nhằm tiết kiệm chi phí và đảm bảo vệ sinh môi trường.

Ngành thủy sản thành phố khuyến khích các đội tàu đánh bắt xa bờ

Những nỗ lực của Thành phố Vũng Tàu trong việc khuyến khích và hỗ trợ ngư dân chuyển đổi sang khai thác và nuôi trồng thủy sản xa bờ đã mang lại những kết quả tích cực. Việc tổ chức huấn luyện và truyền đạt kỹ thuật bảo quản hải sản sau khi đánh bắt giúp nâng cao chất lượng sản phẩm, giảm tỷ lệ hỏng và tăng giá trị kinh tế của nguồn lợi thủy sản. Đồng thời, việc thành lập Tổ đội đoàn kết và các HTX khai thác thủy sản đã tạo ra mô hình cộng đồng mạnh mẽ, giúp ngư dân tiếp cận được với nguồn vốn, kỹ thuật và thông tin mới, từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động của họ.

Quy hoạch lại ngành nghề khai thác theo hướng giảm dần số lượng tàu cá nhỏ và khuyến khích sử dụng tàu cá hiện đại, công suất lớn đã góp phần cải thiện năng suất và chất lượng đánh bắt. Tăng cường giám sát hành trình trên biển thông qua các thiết bị hiện đại không chỉ giúp quản lý chặt chẽ hoạt động khai thác của ngư dân mà còn nâng cao khả năng phản ứng nhanh đối với các tình huống bất ngờ trên biển.

Bên cạnh đó, chính sách hỗ trợ về tài chính và vật lực cho việc đóng mới, cải tiến tàu cá cũng là một yếu tố quan trọng. Đa số các tàu cá của Thành phố hiện nay có công suất lớn, đáp ứng được yêu cầu khai thác ở vùng biển xa, nâng cao hiệu suất khai thác và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường biển.

Để tiếp tục thúc đẩy hoạt động đánh bắt xa bờ, Thành phố Vũng Tàu đã và đang đẩy mạnh hợp tác với các nhà đầu tư, tổ chức nghiên cứu, và các cơ quan quản lý để thúc đẩy đổi mới công nghệ trong sản xuất và bảo quản hải sản. Việc áp dụng các giải pháp quản lý chuỗi cung ứng bền vững từ khai thác đến tiêu thụ sản phẩm cũng được ưu tiên, nhằm đảm bảo chất lượng sản phẩm, nâng cao giá trị thương mại và đóng góp vào sự phát triển bền vững của ngành thủy sản.

Định hướng phát triển

Để phát triển bền vững và hiệu quả, ngành thủy sản Vũng Tàu đã đề ra một số định hướng quan trọng. Về nuôi trồng thủy sản, thành phố sẽ phát triển nuôi trồng thủy sản tập trung có tính chất chọn lọc, không phát triển theo phong trào. Việc nuôi trồng thủy sản phải đảm bảo vệ môi trường sinh thái biển.

Việc đầu tư áp dụng công nghệ cao vào nuôi trồng thủy sản là một phần không thể thiếu, với mục tiêu tăng năng suất, giảm ô nhiễm môi trường và nâng cao chất lượng sản phẩm. Việc sử dụng lồng bè nuôi trồng thủy sản được thiết kế phù hợp với từng đối tượng nuôi, chịu được điều kiện thời tiết khắc nghiệt, và khuyến khích sử dụng thức ăn công nghiệp để hạn chế tối đa tác động xấu tới môi trường nước. Trong tương lai, thành phố sẽ chuyển dần sang các lồng bè công nghệ cao, bền vững hơn, góp phần bảo vệ môi trường và nâng cao hiệu quả kinh tế.

Đối với khai thác thủy sản, chính sách của thành phố tập trung vào việc nâng cao chất lượng hải sản đánh bắt thay vì chỉ quan tâm đến sản lượng. Việc khuyến khích đổi mới trang thiết bị khai thác và chú trọng bảo quản hải sản sau khi khai thác là giải pháp được ưu tiên.

Thành phố đã và tiếp tục thực hiện các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả và giảm thiểu tác động tiêu cực đối với môi trường và nguồn lợi thủy sản, bao gồm việc giảm mạnh số lượng tàu cá hoạt động gần bờ và nghiêm cấm các phương pháp khai thác có tính hủy diệt như sử dụng chất nổ và xung điện.

Trong việc tuân thủ các quy định quốc gia và quốc tế về IUU, thành phố đã triển khai các hoạt động như mở các lớp tập huấn cho ngư dân, kiểm tra và khắc phục các vấn đề liên quan đến cảnh báo của Liên minh Châu Âu (EC) về IUU.

Bằng cách tái cơ cấu nghề khai thác và lồng ghép hoạt động này vào phát triển du lịch ven biển, thành phố đang hướng tới một mô hình phát triển bền vững, đa mục tiêu, vừa bảo vệ môi trường, vừa tạo ra nguồn thu từ du lịch và nâng cao đời sống kinh tế cho cộng đồng ngư dân.

Phát triển hạ tầng phục vụ thủy sản

Để đảm bảo hiệu quả và sự phát triển bền vững của ngành thủy sản, thành phố Vũng Tàu đang không ngừng đầu tư và nâng cấp hạ tầng phục vụ ngành này. Bên cạnh việc xây dựng và cải tạo các cảng cá, thành phố cũng chú trọng đến việc nâng cao chất lượng và đa dạng hóa các dịch vụ hậu cần thủy sản. Hệ thống cảng cá được sắp xếp và quản lý hiệu quả, đáp ứng được nhu cầu tiếp nhận, xử lý và lưu trữ các sản phẩm khai thác từ tàu cá, giúp giảm thiểu thời gian và chi phí cho ngư dân.

Các dịch vụ hậu cần thủy sản như sản xuất nước đá, cung cấp nhiên liệu, bảo trì và sửa chữa tàu cá, cung cấp trang thiết bị và dụng cụ đánh bắt, cùng với các dịch vụ hỗ trợ khác như bốc dỡ, đóng gói và vận chuyển sản phẩm đều được đầu tư phát triển. Điều này không chỉ nâng cao năng suất và hiệu quả của hoạt động khai thác và nuôi trồng thủy sản mà còn tạo thêm nhiều cơ hội kinh doanh cho địa phương, từ đó góp phần thúc đẩy kinh tế địa phương.

Khu neo đậu tránh trú bão Cửa sông Dinh đã hoàn thành giai đoạn I, đáp ứng nhu cầu cho khoảng 700 tàu cá cỡ 35m, giảm thiểu rủi ro đối với ngư dân trong điều kiện thời tiết xấu. Trong thời gian tới, thành phố sẽ tiếp tục đầu tư giai đoạn 2 của dự án để mở rộng khả năng chứa tàu, đảm bảo an toàn cho toàn bộ đội tàu hoạt động tại khu vực này.

Ngoài ra, thành phố cũng đang đầu tư vào việc xây dựng và nâng cấp các đường sá, hệ thống giao thông nội địa và cảng biển để cải thiện đáng kể khả năng tiếp cận và vận chuyển sản phẩm thủy sản từ nơi khai thác hoặc nuôi trồng đến các điểm tiêu thụ, cả trong và ngoài nước.

Với những nỗ lực bền bỉ và tầm nhìn chiến lược, ngành thủy sản của Vũng Tàu hứa hẹn sẽ tiếp tục là một trong những ngành kinh tế trọng điểm, đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ môi trường của thành phố.

Bài, ảnh: Trần Linh, BBT