Phân loại rác thải tại nguồn là một trong những chiến lược trọng tâm của thành phố Vũng Tàu nhằm bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Với vai trò là trung tâm du lịch lớn, mỗi ngày thành phố thải ra khoảng 401 tấn rác, tạo áp lực không nhỏ lên hệ thống xử lý rác thải tập trung. Nhằm giảm tải cho các bãi xử lý và tận dụng tối đa tài nguyên, chính quyền Vũng Tàu đã triển khai nhiều chương trình phân loại rác, bước đầu đạt được những kết quả tích cực.

Mô hình thí điểm mang lại hiệu quả tích cực

Từ năm 2020, thành phố bắt đầu thí điểm chương trình phân loại rác tại nguồn tại xã Long Sơn và một số trường học. Những mô hình này không chỉ mang lại kết quả khả quan mà còn làm thay đổi nhận thức của người dân. Trong hai năm đầu, hơn 9,2 tấn rác tái chế đã được thu gom, trong đó 20% rác thực phẩm được tái sử dụng làm phân bón hữu cơ. Đây là những con số ấn tượng, khẳng định tiềm năng to lớn của việc phân loại rác nếu được triển khai đồng bộ và hiệu quả.

Nhận thức được tầm quan trọng của tuyên truyền, thành phố đã thực hiện chiến dịch truyền thông mạnh mẽ qua nhiều kênh khác nhau. Các bài viết trên báo chí, phóng sự truyền hình, tờ rơi phát hành tại cộng đồng và các buổi phát thanh lưu động đã mang thông điệp về phân loại rác đến từng hộ dân, từng khu phố. Đặc biệt, tại 112 trường học trên địa bàn, nội dung phân loại rác được lồng ghép vào các buổi học ngoại khóa, giúp thế hệ trẻ hiểu rõ hơn về trách nhiệm bảo vệ môi trường. Nhờ đó, các em không chỉ thực hiện tốt trong trường mà còn lan tỏa ý thức đến gia đình và khu dân cư, trở thành lực lượng nòng cốt trong thay đổi nhận thức cộng đồng.

Nội dung phân loại rác được lồng ghép vào các buổi học ngoại khóa tại các trường học

Một trong những điểm sáng của chương trình là mô hình thí điểm tại Phường 7. Trung bình mỗi tháng, phường thu gom được khoảng 3.150kg rác tái chế nhờ sự tham gia của các cơ quan hành chính, trường học và người dân. Đây là một minh chứng rõ rệt cho thấy, với sự chỉ đạo quyết liệt và đồng thuận từ cộng đồng, phân loại rác tại nguồn hoàn toàn có thể đạt được những kết quả vượt mong đợi. Không chỉ tạo ra nguồn thu từ việc tái chế, mô hình này còn góp phần hỗ trợ các hộ gia đình khó khăn, tạo nên giá trị xã hội tích cực bên cạnh giá trị môi trường.

Những thách thức trên hành trình xanh

Tuy nhiên, hành trình này không phải không gặp khó khăn. Thói quen phân loại rác chưa thực sự hình thành đồng đều trong cộng đồng, một phần do thiếu kiến thức, phần khác vì sự thiếu đồng bộ trong khâu thu gom và tái chế. Nhiều người dân vẫn lúng túng trong việc nhận diện các loại rác cần phân loại. Đồng thời, nguồn lực đầu tư cho hạ tầng, đặc biệt là các trạm trung chuyển hiện đại và phương tiện thu gom, còn hạn chế. Đặc biệt, tại những thời điểm cao điểm lễ, tết, lượng rác phát sinh tăng đột biến, gây áp lực lớn lên hệ thống vận chuyển và xử lý.

Giải pháp đồng bộ để hiện thực hóa phân loại rác tại Vũng Tàu

Để khắc phục những thách thức này, Vũng Tàu đang triển khai đồng bộ nhiều giải pháp. Thành phố chú trọng nâng cấp hạ tầng với việc cải tạo các trạm trung chuyển, thay thế xe thu gom thô sơ bằng các phương tiện hiện đại. Đồng thời, thời gian thu gom cũng được điều chỉnh để phù hợp hơn với đặc điểm sinh hoạt của người dân và đảm bảo không để rác tồn đọng lâu trong khu dân cư. Công tác tuyên truyền tiếp tục được đẩy mạnh, với sự tham gia của các tổ chức xã hội, trường học và doanh nghiệp. Chính quyền cũng xây dựng các phong trào thi đua, khuyến khích người dân và tổ chức tham gia vào hoạt động phân loại rác, đồng thời hợp tác với các doanh nghiệp để đầu tư vào hệ thống tái chế.

Công tác tuyên truyền tiếp tục được đẩy mạnh, với sự tham gia của các tổ chức xã hội, trường học và doanh nghiệp

Phân loại rác tại nguồn không chỉ giúp giảm thiểu ô nhiễm mà còn mở ra cơ hội phát triển nền kinh tế tuần hoàn, nơi rác thải trở thành tài nguyên có giá trị. Chẳng hạn, rác thải thực phẩm khi được xử lý đúng cách có thể trở thành phân bón hữu cơ cho nông nghiệp đô thị, rác nhựa tái chế có thể tạo thành các sản phẩm tiêu dùng, và giấy tái chế góp phần tiết kiệm nguồn tài nguyên thiên nhiên. Đây là một chu trình khép kín mà mỗi người dân đều có thể tham gia để tạo nên thay đổi tích cực.

Hành trình này đòi hỏi sự kiên nhẫn và quyết tâm từ cả chính quyền lẫn người dân. Nhưng với những gì đã đạt được, Vũng Tàu đang từng bước khẳng định vai trò tiên phong trong quản lý chất thải bền vững, hướng đến mục tiêu xây dựng một thành phố xanh, sạch, đẹp và đáng sống. Thành phố cũng hướng tới việc mở rộng chương trình phân loại rác ra toàn bộ các phường, xã, đảm bảo không ai bị bỏ lại trong nỗ lực chung này. Việc tích hợp giáo dục môi trường vào hệ thống giảng dạy tại các trường học cũng là cách để thế hệ trẻ nhận thức sâu sắc hơn về vai trò của mình trong việc bảo vệ hành tinh.

Phân loại rác không chỉ là nhiệm vụ của hiện tại mà còn là trách nhiệm để lại một môi trường bền vững cho thế hệ tương lai. Vũng Tàu đang viết nên câu chuyện xanh của mình, một câu chuyện truyền cảm hứng cho mọi thành phố trên hành trình bảo vệ hành tinh này. Để duy trì những thành quả đã đạt được, sự chung tay của tất cả các bên – từ chính quyền, tổ chức, đến từng người dân – là yếu tố then chốt. Hành động nhỏ mỗi ngày, như phân loại rác đúng cách, chính là viên gạch xây nên nền móng cho một tương lai xanh và bền vững.

Bài, ảnh: Trần Linh, BBT