Biển là bộ phận cấu thành chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc, là không gian sinh tồn, cửa ngõ giao lưu quốc tế, gắn bó mật thiết với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Việt Nam phải trở thành quốc gia biển mạnh, có ngành thuỷ sản được công nghiệp hóa, hiện đại hóa, phát triển bền vững, hài hòa, bảo vệ môi trường. Ngành thuỷ sản phải gắn với bảo vệ chủ quyền quốc gia và an ninh quốc phòng trên các vùng biển, đảo. Thành phố Vũng Tàu là thành phố có vị trí địa lý được thiên nhiên ưu đãi với 3 mặt giáp biển, diện tích mặt nước lớn, đã tạo cho địa phương nhiều lợi thế để phát triển kinh tế biển, trong đó có ngành thủy sản. Trong những năm qua, mặc dù chỉ đứng thứ 3 trong cơ cấu phát triển của thành phố, nhưng ngành thủy sản đã trở thành ngành kinh tế quan trọng, thúc đẩy sự phát triển kinh tế chung của thành phố đạt mức tăng trưởng cao, phát triển ổn định, bền vững, hiệu quả đồng thời góp phần đảm bảo an ninh thực phẩm, tăng kim ngạch xuất khẩu, giải quyết việc làm, xoá đói giảm nghèo, cải thiện cuộc sống của cộng đồng cư dân ven biển, đảo. Cùng với đó, phát triển thủy sản tại thành phố Vũng Tàu đang gắn với đổi mới và phát triển quan hệ sản xuất, chú trọng các hình thức liên kết, hợp tác giữa sản xuất nguyên liệu với chế biến và tiêu thụ; nâng cao vai trò tham gia quản lý của cộng đồng, vai trò của các hội, hiệp hội ngành nghề trong sản xuất thủy sản; đồng thời, tăng cường vai trò quản lý nhà nước; đẩy mạnh ứng dụng khoa học kỹ thuật; tăng cường hợp tác quốc tế trên nguyên tắc bình đẳng, cùng có lợi, tôn trọng độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam.

Tàu đánh bắt thủy hải sản về neo đậu tại cảng Bến Đình thành phố Vũng Tàu

Những năm qua, ngành thuỷ hải sản tại thành phố Vũng Tàu đang từng bước trở thành một trong những ngành kinh tế quan trọng, phát triển rộng khắp theo hướng đầu tư vào các loại thủy sản có giá trị cao, có khả năng xuất khẩu, mang lại hiệu quả cao. Nuôi trồng thủy sản phát huy được tiềm năng tự nhiên, nguồn vốn, sự năng động sáng tạo của doanh nghiệp và ngư dân, góp phần quan trọng trong chuyển dịch cơ cấu ngành nông nghiệp cũng như thực hiện giảm nghèo. Trong đó, người nuôi được khuyến khích nuôi hải sản chất lượng cao và đầu tư kỹ thuật vào sản xuất, chuyển đổi từ quảng canh cải tiến sang thâm canh, bán thâm canh, chọn giống ít nhiễm bệnh. Nuôi trồng và đánh bắt thủy hải sản tại thành phố Vũng Tàu ngày càng phát triển khá trên mọi phương diện: diện tích nuôi được mở rộng, đối tượng nuôi và hình thức nuôi ngày một đa dạng. Việc áp dụng công nghệ cao vào nuôi thâm canh ngày càng được quan tâm và có những bước phát triển tốt, trình độ người nuôi được nâng cao, con giống được đảm bảo cả về số lượng và chất lượng. Hiện nay, các hộ nuôi trồng thuỷ sản tiếp tục thu hoạch sản phẩm nuôi trồng chất lượng cao.

Trong 06 Tháng đầu năm 2023 vừa qua, ngành thủy hải sản thành phố Vũng Tàu đã và đang tiếp tục gặt hái thành công. Chú trọng phát triển nuôi trồng và khai thác thủy hải sản cũng chính là một trong những nội dung quan trọng của Nghị quyết HĐND thành phố Vũng Tàu đề ra về phát triển kinh tế, gắn sản xuất ngư nghiệp với nhu cầu thị trường, trong đó xác định nuôi trồng và khai thác thủy hải sản là hướng đột phá quan trọng. Được sự quan tâm của UBND Tỉnh và các sở, ngành có liên quan, thành phố Vũng Tàu đã tập trung chỉ đạo huy động các nguồn lực, tạo điều kiện thuận lợi để nhân dân đầu tư cơ sở hạ tầng phát triển các vùng nuôi trồng và khai thác thủy hải sản, tập trung ứng dụng công nghệ cao, nhằm nâng cao năng suất, chất lượng. Nhiều người dân, doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Vũng Tàu đã tận dụng những lợi thế về tự nhiên, địa hình để nuôi trồng và khai thác thủy sản, góp phần quan trọng trong phát triển kinh tế địa phương.

Cụ thể, trong 06 Tháng đầu năm 2023, giá trị sản xuất ngành ngư nghiệp đạt 6.722 tỷ đồng, đạt 53,05% kế hoạch tăng 5,66% so với cùng kỳ. Sản lượng hải sản khai thác đạt 118.440 tấn, đạt 50,16% kế hoạch, tăng 1,71% so với cùng kỳ. Sản lượng nuôi trồng thuỷ sản đạt 4.019 tấn, đạt 58,50% kế hoạch, tăng 6,72% so với cùng kỳ. Thành phố đã xây dựng các kế hoạch, văn bản chỉ đạo tăng cường các giải pháp chống khai thác thủy sản bất hợp pháp IUU; thành lập Ban chỉ đạo về chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định trên địa bàn thành phố Vũng Tàu. Phối hợp với các Đồn Biên phòng đóng trên địa bàn tăng cường tuyên truyền cho ngư dân không được tháo gửi thiết bị giám sát hành trình trên tàu cá để thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật; đã phối hợp, xử lý thông tin của 09 tàu cá mất kết nối quá 10 ngày trên biển, kết quả: đã khắc phục, mở lại kết nối, đạt tỷ lệ 100%. Tổ chức Hội nghị triển khai các giải pháp và tổ chức ký cam kết về phòng chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định trên địa bàn thành phố Vũng Tàu, năm 2023, với 250 lượt người tham dự.

Thời gian qua, để khai thác hiệu quả tiềm năng, lợi thế trong lĩnh vực thủy sản, thành phố Vũng Tàu đã triển khai đồng bộ, kịp thời các quy định, cơ chế, chính sách của Nhà nước; đồng thời, chỉ đạo các ngân hàng trên địa bàn đồng hành cùng ngư dân, tạo điều kiện vay vốn để đầu tư đóng mới, nâng cấp tàu thuyền có công suất lớn, mạnh dạn mở rộng ngư trường để nâng cao năng lực, hiệu quả đánh bắt và tập trung phát triển dịch vụ hậu cần nghề cá. Nhờ đó, sản lượng khai thác 06 tháng đầu năm 2023 tăng gần 8% so với cùng kỳ. Mục tiêu của thành phố Vũng Tàu trong thời gian tới là đẩy mạnh phát triển thủy sản từ chiều rộng sang chiều sâu với ứng dụng tiến bộ khoa học để nâng cao năng suất, chất lượng, giá trị sản xuất thủy sản nội địa và xuất khẩu và tạo bước đột phá chuyển dịch cơ cấu nội ngành nông nghiệp - thủy sản đảm bảo hiệu quả, an sinh xã hội, tạo nhiều việc làm, cải thiện thu nhập cho lao động ngành thủy sản thành phố tương đương mức lao động bình quân chung cả nước.

Để đẩy mạnh phát triển nuôi trồng và khai thác thủy hải sản, trong những năm qua, thành phố Vũng Tàu cũng đã ban hành nhiều chính sách khuyến khích các tổ chức và cá nhân đầu tư nuôi trồng thủy sản trên biển, tiếp tục chuyển dịch cơ cấu vật nuôi và đa dạng hóa loại hình nuôi trên biển. Nhất là tập trung vào nuôi trên biển các loài thủy sản tại xã đảo Long Sơn theo hướng sản xuất hàng hóa có giá trị kinh tế cao, phù hợp với điều kiện tự nhiên và đáp ứng nhu cầu của thị trường trong và ngoài thành phố. Bên cạnh đó, chú trọng chuyển giao khoa học và kỹ thuật, để người dân hình thành nên các vùng nuôi trồng thủy sản tập trung an toàn, ổn định, bền vững trên cơ sở đảm bảo môi trường và cảnh quan đa dạng, độc đáo. Không chỉ chú trọng phát triển nuôi trồng và khai thác thủy sản, thành phố Vũng Tàu còn tạo điều kiện, khuyến khích ngư dân đầu tư phát triển nâng cấp tàu thuyền có công suất lớn, trang bị thiết bị, phương tiện khai thác đánh bắt hiện đại, nâng cao hiệu quả đánh bắt xa bờ.

Theo Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn Bà Rịa-Vũng Tàu thì: Gần đây, trong toàn tỉnh nói chung, thành phố Vũng Tàu nói riêng, sản lượng nuôi trồng thủy tăng cao là do người dân áp dụng công nghệ mới hiệu quả, thận trọng trong việc chọn giống hải sản để dịch bệnh được kiểm soát tốt hơn. Mô hình nuôi hải sản thâm canh và bán thâm canh đang phát triển tích cực, mang lại hiệu quả kinh tế cao. Đặc biệt, sản lượng hải sản được chuyển đổi từ mô hình nuôi thâm canh sang mô hình nuôi siêu thâm canh. Hơn nữa do thời tiết những tháng đầu năm 2023 thuận lợi, môi trường thích hợp cho các loại hải sản phát triển. Giá hải sản nguyên liệu và giá tôm xuất khẩu ổn định đã khuyến khích người dân mạnh dạn đầu tư vào mô hình nuôi tôm siêu thâm canh, nhờ đó đem lại sản lượng tăng so với cùng kỳ năm trước.

Tuy nhiên, để tận dụng các lợi thế này, các doanh nghiệp, hộ dân nuôi trồng thủy sản tại thành phố Vũng Tàu cần tập trung vào chế biến sâu, tăng giá trị gia tăng của ngành hàng; đặc biệt là chủ động xây dựng các vùng nguyên liệu và liên kết chuỗi theo hướng quy mô hơn, chất lượng hơn. Việc gắn kết với cơ sở nuôi thông qua hợp đồng bao tiêu sản phẩm có đầu tư, hỗ trợ kinh phí, cùng có trách nhiệm trong việc giám sát, theo dõi quá trình thực hiện sản xuất; theo dõi sát diễn biến thị trường để ứng phó nhanh, sẵn sàng xuất khẩu ngay khi có thời cơ cũng là vấn đề được các chuyên gia kinh tế lưu ý.

Theo Lãnh đạo Phòng Kinh tế thành phố Vũng Tàu thì: Để thực hiện được những kỳ vọng phát triển trong tương lai, ngành thủy sản thành phố Vũng Tàu cũng cần quan tâm đến chính sách chuyển đổi nghề cá khai thác gần bờ của ngư dân sang phát triển nuôi biển, qua đó vừa bảo vệ, tái tạo nguồn lợi tự nhiên, vừa phát triển nghề theo hướng bền vững. Song song với đó, cần có chiến lược liên kết chuỗi và tiêu thụ sản phẩm; đảm bảo từ khâu con giống đầu vào, quá trình sản xuất và bao tiêu sản phẩm. Ngoài ra, thành phố Vũng Tàu vẫn đang nỗ lực thực hiện triệt để cam kết chống khai thác bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU) với mục tiêu tháo gỡ thẻ vàng EU, vì sự phát triển bền vững của ngành khai thác và chế biến thủy sản. Năm 2023, ngành thủy hải sản thành phố Vũng Tàu đã có nhiều tín hiệu tích cực. Trong thời gian tới, thành phố sẽ tiếp tục triển khai Kế hoạch thực hiện Nghị quyết số 21/NQ-HĐND ngày 13/12/2020 của HĐND tỉnh về chính sách khuyến khích, liên kết trong sản xuất tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp, năm 2023: Xây dựng kế hoạch tuyên truyền; khảo sát, hướng dẫn các cơ sở có kế hoạch liên kết đủ điều kiện tham gia; Tổ chức tập huấn, tuyên truyền cho ngư dân thực hiện khai thác theo đúng quy định của Luật Thủy sản và các văn bản hướng dẫn thi hành. Rà soát, xác định nguyên nhân tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên chưa lắp đặt thiết bị giám sát hành trình; Phối hợp xử lý tàu cá mất kết nối thiết bị giám sát hành trình; kiểm tra việc xuất, cập bến của tàu cá tại các cảng cá trên địa bàn. Thống kê các loại hình đánh bắt tại khu vực cù lao Bến Đình; trên cơ sở đó phối hợp với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xác định số tàu cá tiếp tục hoạt động, số tàu cá chuyển đổi ngành nghề, đề xuất phương án sắp xếp nơi neo đậu.

Hiện nay, kinh tế trong nước và thế giới đang đứng trước những thách thức mới, để phát triển kinh tế địa phương, thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế- xã hội, quốc phòng - an ninh năm 2023, thành phố Vũng Tàu sẽ tập trung thu hút đầu tư để hoàn thiện kết cấu hạ tầng, cơ sở dịch vụ hậu cần nghề biển. Đồng thời, nâng cấp các cơ sở chế biến thủy sản theo hướng hiện đại, tạo ra các mặt hàng thủy sản có giá trị cao để xuất khẩu và phục vụ du khách; xây dựng thêm nhiều thương hiệu sản phẩm hải sản như mực khô, chả cá, chả mực và các sản phẩm hải sản khác. Góp phần phát triển ngành thủy sản bền vững để nâng cao hiệu quả của kinh tế biển./.

Bài, ảnh: Bằng Lăng, BBT